COPD is een verzamelnaam voor aandoeningen die zorgen voor een verminderde luchtstroom in de longen, waaronder chronische bronchitis en emfyseem. Dit klinkt misschien ingewikkeld, maar het komt erop neer dat de longen beschadigd raken door zaken zoals roken, luchtvervuiling of soms een zeldzame genetische aanleg. Hierdoor werken de luchtwegen en longblaasjes (alveoli) niet meer zoals ze zouden moeten. De uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide raakt verstoord, wat ademhalen steeds moeilijker maakt.

Bij chronische bronchitis zijn de luchtwegen ontstoken en produceren ze teveel slijm, niet bepaald een ideale combinatie als je goed wilt ademen. Bij emfyseem is het probleem anders: de wanden van de longblaasjes worden zwakker en verliezen hun elasticiteit, alsof een ballon zijn veerkracht verliest. Beide aandoeningen komen vaak samen voor bij COPD. (Agarwal et al., 2023 & Symptoms and Causes - Mayo Clinic, z.d.)

Om een beeld te schetsen: in 2015 waren er wereldwijd maar liefst 174 miljoen gevallen van COPD. En dat aantal groeit. De verwachting is zelfs dat COPD in 2030 de derde belangrijkste doodsoorzaak zal zijn. Vooral mensen boven de 40 lopen risico, en vrouwen blijken vaker getroffen dan mannen. De boodschap is duidelijk: bewustwording en preventie zijn cruciaal. (Devine, 2008)

De grootste boosdoener? Roken. Of je nu zelf rookt of langdurig bent blootgesteld aan sigarettenrook, de longen krijgen het zwaar te verduren. Andere factoren zijn:

• Blootstelling aan schadelijke stoffen: zoals luchtvervuiling, chemische dampen en stof.
• Genetische aanleg: Sommige mensen hebben pech door een genetische aandoening, zoals een tekort aan alpha-1-antitrypsine.
• Leeftijd: Hoe ouder je wordt, hoe groter het risico.
• Eerdere longinfecties: Chronische aandoeningen zoals astma kunnen de kans op COPD vergroten.
• (Agarwal et al., 2023 & Devine, 2008)

De symptomen komen vaak langzaam op, waardoor ze in het begin makkelijk te negeren zijn. Maar na verloop van tijd wordt het moeilijk om ze te negeren. Dit zijn de meest voorkomende signalen:

• Kortademigheid: Eerst alleen tijdens inspanning, later zelfs in rust.
• Chronische hoest: Vaak met slijm, vooral 's ochtends.
• Piepend ademhalen: Alsof je een fluitje in je longen hebt.
• Vermoeidheid: Je lichaam werkt extra hard om adem te halen.
• Gewichtsverlies: Vooral in de latere stadia, omdat ademhalen zoveel energie kost.

Ook kunnen er exacerbaties optreden, periodes waarin de symptomen ineens flink verergeren. Dit kan bijvoorbeeld door een verkoudheid of blootstelling aan rook of stof.(Devine, 2008) 

Hoewel COPD niet kan worden genezen, kunnen behandelingen de symptomen verlichten, exacerbaties verminderen en de kwaliteit van leven verbeteren.

Hierbij zijn de belangrijkste benaderingen als volgt:

• Stoppen met roken: De belangrijkste maatregel om verdere schade aan de longen te voorkomen.
• Longrevalidatie: Programma’s gericht op het verbeteren van fysieke fitheid, ademhalingstechnieken en het omgaan met de ziekte.
• Gezonde leefstijl: Het handhaven van een gezond dieet en regelmatige lichaamsbeweging.

(Agarwal et al., 2023 & Devine, 2008 & Symptoms and Causes - Mayo Clinic, z.d.)

• Bronchodilatoren: Medicijnen zoals beta-agonisten en anticholinergica die de luchtwegen openen.
• Inhalatiesteroïden: Verminderen ontstekingen in de longen.
• Antibiotica en corticosteroïden: Worden gebruikt tijdens exacerbaties om infecties en ontstekingen te behandelen.

(Devine, 2008 & Symptoms and Causes - Mayo Clinic, z.d.)

Voorkomen is altijd beter dan genezen. Niet roken, het vermijden van luchtverontreiniging en zorgen voor een gezonde leefstijl zijn de belangrijkste stappen. Vaccinaties tegen griep en longontstekingen kunnen complicaties voorkomen.

Leven met COPD vraagt om aanpassingen, maar het betekent niet dat je leven voorbij is. Door de juiste zorg, medicatie en leefstijlkeuzes kan iemand nog steeds genieten van waardevolle momenten. En door bewustwording te vergroten, kunnen we samen zorgen dat minder mensen aan deze slopende ziekte lijden.