Cortisol heeft een complexe invloed op de eetlust. Bij sommige mensen stimuleert het de inname van calorierijk voedsel, zoals vetten en suikers, wat kan leiden tot gewichtstoename. Dit komt doordat cortisol de beloningscentra in de hersenen activeert, waardoor de drang naar comfortfood toeneemt. Bij anderen kan cortisol echter leiden tot een vermindering van de eetlust, vooral in acute stresssituaties. Bij chronische stress, vooral bij patiënten met ernstige ziekten, kan een verhoogd cortisolniveau spierafbraak bevorderen en vetopslag stimuleren. Dit draagt bij aan een verslechterde metabole toestand en maakt het herstel van gezondheid uitdagender (Adam & Epel, 2007).

Stressgerelateerde hormonen zoals cortisol en catecholamines hebben een direct immuunmodulerend effect. Chronische stress leidt vaak tot een verhoogde productie van pro-inflammatoire cytokinen, wat de progressie van ontstekingsgerelateerde aandoeningen zoals cachexie kan versnellen. Bovendien onderdrukt langdurige blootstelling aan stresshormonen de effectiviteit van de immuunrespons, waardoor het lichaam vatbaarder wordt voor infecties en andere complicaties. Deze disbalans in het immuunsysteem maakt dat patiënten met stressgerelateerde aandoeningen extra kwetsbaar zijn voor ziekten (Tisdale, 2019)

Het aanpakken van stress vereist een holistische benadering waarin zowel fysieke als mentale aspecten worden meegenomen. Verschillende interventies kunnen effectief zijn:

Mindfulness en Yoga: Technieken zoals mindfulness en yoga hebben bewezen effectief te zijn in het verminderen van stress. Door regelmatig te oefenen, kunnen cortisolspiegels worden verlaagd, wat een positieve invloed heeft op zowel de mentale als fysieke gezondheid. Deze methoden helpen ook om het bewustzijn van eetgedrag te vergroten, wat kan bijdragen aan een gezondere levensstijl.

Ademhalingsoefeningen: Diepe ademhalingsoefeningen kunnen het parasympathische zenuwstelsel activeren, wat helpt om het lichaam te kalmeren en de negatieve effecten van stresshormonen te verminderen. Regelmatig oefenen kan bijdragen aan een betere slaapkwaliteit, lagere bloeddruk en een verbeterde algehele gezondheid.

Voeding Rijk aan Antioxidanten: Een dieet dat rijk is aan antioxidanten, zoals vitamine C en E, kan oxidatieve stress verminderen en de schadelijke effecten van cortisol tegengaan. Voedingsmiddelen zoals citrusvruchten, noten, zaden en groene bladgroenten zijn uitstekende bronnen van antioxidanten en dragen bij aan een betere immuunfunctie (McEwen, 2018).

Stress en de bijbehorende hormonale veranderingen hebben een diepgaande invloed op het lichaam. Door inzicht te krijgen in hoe stresshormonen zoals cortisol en adrenaline eetgedrag, metabole processen en immuunfuncties beïnvloeden, kunnen zorgprofessionals beter inspelen op de behoeften van hun cliënten. Het combineren van stressreducerende technieken met een gezonde voeding kan een krachtig effect hebben op het verbeteren van de algehele gezondheid en het welzijn van patiënten. Deze integrale aanpak onderstreept de noodzaak om voeding en stressmanagement als onlosmakelijk verbonden te beschouwen in de zorgpraktijk.